รู้จริงเรื่อง มณีแดง หรือ พลอยทับทิม(Ruby) ตอนที่1

ในบทความนี้ ผมจะพามารู้จักกับอัญมณีสีแดง ที่เป็นที่นิยมและรู้จักกันในท้องตลาดเป็นอย่างดี และราคาแพงที่สุดในบรรดาอัญมณีสีแดง ซึ่งเรียกได้ว่าเป็น "ราชาพลอยแดง" เลยก็ว่าได้  และยังเป็นหนึ่งอัญมณีในตำนาน นพเก้า คือ มณีแดง หรือ พลอยทับทิม ( Ruby) นั่นเองคับ...

"พลอยทับทิม"  เป็นแร่ คอรันดัม (Corundum) ชนิดหนึ่งที่มีสีแดง มีค่าความแข็งตามสเกลของโมส์เท่ากับ 9 รองจากเพชร "พลอยทับทิม" เป็นอัญมณีที่รู้จักกันมากว่า 2,500 ปีมาแล้ว ในสมัยโบราณเชื่อว่า พลอยทับทิม สามารถป้องกันความเจ็บไข้หรือความโชคร้าย ทำให้ผู้ที่สวมใส่มีพลังอำนาจ ความกล้าหาญ สง่างาม มั่นคง สงบสุข รุ่งเรืองและเป็นที่รักใคร่หลงใหล นอกจากนี้ ในวัฒนธรรมจีนซึ่งเชื่อกันมานานหลายพันปีว่า สีแดง คือ สีมงคล พลอยทับทิม จึงเป็นอัญมณีที่จะนำพาโชคลาภมาสู่ผู้เป็นเจ้าของ  

"พลอยทับทิม" จึงมีราคาสูงและเป็นที่นิยมอย่างแพร่หลายในตลาดโลก ในประเทศไทย พ่อค้าพลอย เรียกทับทิมว่า “พลอยแดง” พลอยทับทิม ที่มีสีแดงสวย มีเนื้อใสไม่แตกร้าว มักเจียระไนเป็นแบบเหลี่ยมผสม คือ เหลี่ยมเกสรผสมกับเหลี่ยมชั้นหรือเหลี่ยมมรกต หากทับทิมมีสีแดงคล้ำ มีเนื้อทึบหรือมีรอยแตกร้าวมาก มักเจียระไนเป็นแบบโค้งมนคล้ายหลังเบี้ยหรือหลังเต่า สีแดงของทับทิมที่เกิดจากธาตุโครเมียม มีหลายเฉด ตั้งแต่แดง ชมพู แดงม่วง ไปจนถึงแดงสดบริสุทธิ์ ซึ่งถือว่าสวยที่สุด

"พลอยทับทิม" ที่มีคุณภาพดี สีสวย หายาก มาจากพม่า ทับทิมสีแดงสดขนาดใหญ่คุณภาพดีเยี่ยม อาจมีราคาสูงกว่าเพชรในขนาดและคุณภาพเดียวกัน ดังนั้นทับทิมคุณภาพดีเยี่ยมอาจจัดเป็นอัญมณีที่มีราคาแพงที่สุดในโลกก็ว่าได้ พลอยทับทิม ส่วนใหญ่มักผ่านการเผา เพื่อให้สีสวยขึ้นและเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไป

พลอยทับทิม ที่มีชื่อเสียงและมีขนาดใหญ่ ได้แก่...

1. Edwardes Ruby น้ำหนัก 167 กะรัต เก็บรักษาที่ British Museum of Natural History (ลอนดอน)

2. Rosser Reeves Star Ruby น้ำหนัก 138.7 กะรัต เก็บรักษาที่ Smithsonian Institution (วอชิงตัน ดีซี)

3. DeLong star ruby น้ำหนัก 100.32 กะรัต เก็บรักษาที่ American Museum of Natural History (นิวยอร์ก)

พลอยทับทิม ส่วนใหญ่มาจากที่ไหนกันบ้างนะ? 

แหล่ง พลอยทับทิม ที่สำคัญในปัจจุบัน ได้แก่ พม่า โมซัมบิก แทนซาเนีย เวียดนาม มาดากัสการ์ อัพกานิสถาน เคนย่า เป็นต้น

สำหรับในประเทศไทย แหล่ง พลอยทับทิม อยู่ใน จังหวัดตราด และจันทุบรี ทับทิมไทย มีชื่อเสียงแพร่หลายในหมู่ชาวต่างประเทศในชื่อของ ทับทิมสยาม (Siamese Ruby) ปัจจุบันมีผลผลิตออกสู่ตลาดค่อนข้างน้อยและเริ่มหายาก ราคาค่อนข้างสูงไปตามกลไกของตลาด

พลอยทับทิม ที่มาจากแต่ละแห่งของโลก จะมีลักษณะที่ไม่เหมือนกันคับ เราลองมาดูกันว่า พลอยทับทิม แต่ละประเทศมีลักษณะที่แตกต่างกันออกไปอย่างไรกันบ้าง

ทับทิมพม่า มีสีแดงสดบริสุทธิ์ แดงแกมชมพู อาจมีสีน้ำเงินแกมบ้างเล็กน้อยแต่ไม่มาก จนเป็นสีแดงแกมม่วง ทับทิมสีแดงสดนี้เปรียบได้กับสีของเลือดนกพิราบ (pigeon’s blood) ทับทิมพม่ามีมลทินตำหนิบ้าง ส่วนมากเรืองแสงในอัลตราไวโอเลต อย่างไรก็ตามอาจพบทับทิมที่มีสีเหมือนทับทิมพม่าจากแหล่งอื่นได้เช่นกัน ด้วยคุณภาพสีที่สวยงามทำให้ทับทิมพม่าเป็นที่นิยมมากในท้องตลาดและขายได้ราคาดี

ทับทิมไทย หรือ ทับทิมสยาม มีสีแดงเข้มค่อนข้างมืด อาจมีสีแกมม่วง แกมน้ำตาล หรือแกมส้มได้ อาจมีสีคล้ายโกเมนสีแดง ทับทิมไทยส่วนใหญ่ค่อนข้างใสสะอาดกว่าทับทิมพม่า ในปัจจุบันนี้ทับทิมไทยหายากมากขึ้น จึงทำให้มีราคาค่อนข้างสูง

ทับทิมศรีลังกา หรือ ทับทิมซีลอน  มีสีแดงค่อนข้างอ่อนแต่ไม่ถึงกับชมพู สีค่อนข้างสว่างและมีประกายสุกใสกว่าทับทิมไทยและทับทิมพม่า บางเม็ดที่คุณภาพสีดีจะมีราคาสูงมาก

ก้อนธรรมชาติ "พลอยทับทิม" โมซัมบิก

ทับทิมแอฟริกา ส่วนใหญ่สีคล้าย ทับทิมพม่า แต่จะมีสีส้ม หรือ สีม่วงบ้าง บางแหล่งมีสีเหมือนทับทิมไทย ทับทิม ที่มาจากเคนย่า และแทนซาเนีย เป็นที่รู้จักกันในตลาดพลอยตั้งแต่ปลายปี พ.ศ. 2513 พบได้ทั้งชนิดเนื้อค่อนข้างใสไปจนถึงค่อนข้างทับ ปัจจุบันมีทับทิมจำนวนมากซึ่งมาจากโมซัมบิกและมาดากัสการ์ ที่มีสีและคุณภาพเหมือนทับทิมพม่าและทับทิมไทย

ทับทิมอินเดีย  มีสีแดงแกมน้ำตาลหรือม่วง มักมีสีค่อยข้างมืด เนื้อขุ่นทึบและมีร้อยร้าวแตกค่อนข้างมาก ทำให้ไม่เป็นที่นิยมนัก

ทับทิมเวียดนาม  มีสีออกชมพูหรือแดง โทนสว่างคล้ายทับทิมพม่าและมักเรืองแสงในอัลตราไวโอเลตมาก เช่นเดียวกับ ทับทิมพม่า

สำหรับบทความนี้ผมคิดว่าได้ความรู้เกี่ยวกับ ราชาพลอยแดง หรือ พลอยทับทิม กันไปไม่มากก็น้อย...นะคับ

อย่าลืมติดตาม รู้จริงเรื่องอัญมณี กับผมได้ใหม่ในบทความ ทับทิม ตอนที่2 นะคับ… 

วันนี้ขอตัวไปตลาดพลอยก่อนคับ

อ่านบทความก่อนหน้า...

รู้จริงเรื่อง เพชร (Diamond) ตอนที่1