ทำไมต้องเผาพลอย ขุดแล้วนำมาเจียระไนเลย ไม่ได้เหรอ?

เป็นคำถามที่หลายๆ คน อาจต้องการหาคำตอบอยู่ก็เป็นได้  ย้อนไปเมื่อ 5 ปี ที่แล้ว จนถึงปัจจุบัน  ผมได้มีโอกาสเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในวงการค้าพลอย จึงอยากจะแบ่งปันความรู้ ประสบการณ์ที่ผ่านมา เพื่อเล่าสู่กันฟังแบบเข้าใจง่ายๆ โดยไม่จำเป็นต้องมีความรู้เรื่องอัญมณีมาก่อนก็สามารถเข้าใจได้ง่ายๆ คับ  กับคำถามที่ว่า ทำไมต้องเผาพลอย ขุดแล้วนำมาเจียระไนเลย ไม่ได้เหรอ? 

พลอยเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นจากธรรมชาติ อยู่ใต้พิภพจนถูกขุดขึ้นมาให้เราๆ ได้เชยชมกันตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน  ซึ่งจะเป็นไปไม่ได้เลยที่พลอยแต่ละเม็ดเมื่อถูกขุดขึ้นมาจะมีความสวยสด งดงามเหมือนกันได้ทุกเม็ด ย่อมมีเม็ดที่สวย ไม่สวยแตกต่างกันออกไป ขึ้นอยู่กับช่วงเวลา รวมถึงแหล่งกำเนิดในแต่ละที่ทั่วทุกมุมโลก

พลอยสวย ใครๆ ก็อยากจะได้มาครอบครองเป็นเจ้าของใช่ไหมละคับ แล้วพลอยต้องมีคุณสมบัติแบบไหนบ้าง ถึงจะเรียกได้ว่าเป็น พลอยสวย จากประสบการณ์ของผม พลอยสวย หมายถึง พลอยที่สวยตั้งแต่กำเนิดเกิดมาจากธรรมชาติเลยตั้งแต่แรกคับ พูดให้เข้าใจง่ายๆ คือไม่ได้ปรับปรุง เสริมแต่ง ใดๆ ทั้งสิ้น โดยจะมีคุณสมบัติครบทุกด้าน  มีความสวยตั้งแต่สีของพลอย  ระดับสีของพลอย  ภาษาพลอยเขาจะเรียกกันว่า สีน้ำหนึ่ง สีน้ำสอง สีน้ำสาม ไล่เรียงลงไป จากเข้มลงไปอ่อน สีที่จัดว่าสวยที่สุด จะเป็นสีน้ำหนึ่งคับ ต่อมาพลอยที่สวย เป็นพลอยที่มีลักษณะรูปร่างที่สมบูรณ์  ซึ่งส่งผลให้เมื่อนำมาเจียระไนแล้ว  จะได้สัดส่วนของพลอยที่สมบูรณ์แบบ ทำให้เกิดประกายไฟเต็มเม็ด หรือที่ภาษาพลอย เขาเรียกว่า "ไฟดี" ต่อมาพลอยสวย ต้องมีความใสสะอาด ปราศจากมลทินรอยแตกร้าวในเนื้อพลอย ซึ่งจะส่งผลให้พลอยที่เจียระไนเสร็จเกิดประกายไฟเต็มเม็ดพลอย อย่างสวยงามนั่นเองคับ  

หากพลอยมีคุณสมบัติที่ผมได้กล่าวมาข้างต้น เป็นพลอยสีดี รูปร่างดี มีความใสสะอาด ปราศจากมลทินหรือรอยแตกร้าวในเนื้อพลอย แล้วละก็ สามารถเรียกพลอยเม็ดนั้นได้เลยว่าเป็น  พลอยสวย คับ สำหรับพลอยสวยที่ขุดได้จากธรรมชาติ โดยไม่มีการปรับปรุงคุณภาพใดๆ ทั้งสิ้น พ่อค้าพลอยเขาจะเรียกว่า “พลอยสด หรือ พลอยดิบ”  ซึ่งขุดได้ปุ๊บ สามารถคัดแยกออกมาเจียระไนได้ปั๊บเป็น พลอยสด หรือ พลอยดิบ ได้เลยทันทีคับ

เมื่อได้ชื่อว่า พลอยสด หรือ พลอยดิบ ย่อมมีมูลค่าในตัวที่แพงอย่างแน่นอนคับ  ก็เพราะว่าหาได้ยาก และมีปริมาณลดน้อยลง โดยเฉพาะปัจจุบัน พลอยสวยที่เป็นพลอยสด ค่อนข้างหาได้ยากประกอบกับราคาก็พุ่งสูงขึ้นเป็นเงาตามตัวด้วยเช่นกัน...

สำหรับใครที่ต้องการจะหาพลอยสวยที่เป็นพลอยสดสักเม็ด ก็ต้องประเมินงบประมาณของตัวเองไว้สูงกันหน่อยนะคับ  อ้าวว!!! พูดแต่ พลอยสวย สงสัยจะหลงรักพลอยสวยเข้าแล้วนะเนี่ย  แล้วพลอยที่สวยน้อยลงมา และ ไม่สวยหละ  พลอยพวกนี้ก็ใช่ว่าจะเป็นพลอยสด หรือ พลอยดิบ ไม่ได้เลยซะทีเดียวคับ สามารถนำมาเจียระไนเป็นพลอยสด  หรือ พลอยดิบ ได้เช่นกัน ก็ขึ้นอยู่กับคุณภาพของพลอยในแต่ละเม็ดว่ามีคุณภาพพอที่จะนำมาเจียระไนเป็นพลอยสด หรือ พลอยดิบ และคุ้มค่ากับราคาที่ได้หรือเปล่า  เมื่อเทียบกับการนำพลอยเม็ดนั้นมาเผาเพื่อเพิ่มมูลค่า  ถ้าคุ้มค่าก็จัดไป…

แต่หากมองแล้วไม่คุ้มค่า ก็นำมาปรับปรุงคุณภาพเพื่อเพิ่มมูลค่าราคาให้สูงขึ้น โดยการเผานั่นเองคับ และนั่นก็เป็นเหตุผลที่ว่า ทำไมต้องเผาพลอย ขุดแล้วนำมาเจียระไนเลย ไม่ได้เหรอ?  ในสมัยก่อนการเผาพลอยมีวิวัฒนาการยังไม่มากนัก กระบวนการเผาพลอยจะไม่ใช้น้ำยาหรือสารเคมีใดๆ ทั้งสิ้น โดยใช้แค่ความร้อนเลียนแบบธรรมชาติในการเผาเท่านั้น หรือที่ปัจจุบันมักจะได้ยินกันคุ้นหูที่เรียกว่า เผาเก่า หรือ พลอยเผาเก่า  พลอยเผาเก่า จะเป็นพลอยที่มีคุณภาพค่อนข้างดี เช่น สีมีระดับปานกลาง อาจจะมีรอยแตกร้าวหรือมีตำหนิภายใน เช่น ในเนื้อพลอยมีสีขาวขุ่น ทำให้พลอยมีความใสสะอาดน้อยลง หรือ ที่พ่อค้าพลอย เรียกว่า “หม่า หรือ พลอยหม่า” พลอยที่มีเกรดดังกล่าวนิยมนำมาเผาเก่า ซึ่งจะทำให้หม่าขุ่นหายไป รอยแตกร้าวติดกันได้สนิทเป็นเนื้อเดียวกันมากขึ้น โดยใช้ความร้อนเลียนแบบธรรมชาติ หรือที่คนเผาพลอยเรียกว่า "พลอยอ๊อก" ผลออกมาทำให้พลอยสวยใส รอยแตกร้าวติดกันสนิทเป็นเนื้อเดียวกัน ทำให้สามารถเพิ่มมูลค่าของราคาได้สูงขึ้นพอสมควร และที่สำคัญ พลอยเผาเก่า ยังเป็นที่ยอมรับของต่างประเทศด้วยเช่นกัน... 

พลอยก้อนทับทิมโมซัมบิก

แต่เนื่องในปัจจุบันพลอยเกรดดังกล่าวที่ยังสามารถนำมาเผาเก่าได้ มีปริมาณลดน้อยลงไปมาก เมื่อเทียบกับสมัยก่อน ปัจจุบันจึงทำให้เหลือแต่พลอยเกรดต่ำๆ มีมลทินรอยแตกร้าวหรือตำหนิภายในค่อนข้างเยอะ ซื้อกันที จะซื้อกันเป็นกิโล เป็นจำนวนมากๆ คับ  พลอยเกรดนี้เมื่อนำมาเผาเก่า ก็ยังไม่ได้พลอยที่มีคุณภาพดีเพียงพอ หรืออาจจะเรียกว่าเป็นพลอยขี้เหร่ตั้งแต่กำเนิด ก็ไม่ผิดคับ  ประจวบกับ ณ เวลานั้น มีวิวัฒนาการ การเผาพลอยของบ้านเราพัฒนาขึ้นมาก จึงมีการคิดค้นการเผาพลอยแบบใหม่ขึ้นมา โดยมีการนำเอาแก้ว ตะกั่ว มาเป็นส่วนผสมในการเผา เพื่ออุดรอยแตกร้าวและมลทินภายในเนื้อพลอย ทำให้ได้พลอยสีดี  มีความสวยใสแวววาวมากขึ้น หรือที่พบเห็นกันในท้องตลาดเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็นทับทิม ไพลิน บุษราคัม ซึ่งจะเรียกกันว่า “พลอยเผาใหม่”  ซึ่งพลอยเผาใหม่นี้จะมีราคาค่อนข้างถูก แต่เนื่องด้วยกระบวนการเผามีการใช้แก้ว และ ตะกั่ว เป็นส่วนผสมในการเผา

พลอยเผาใหม่

ส่วนลักษณะของพลอยเผาใหม่ จะไม่มีความคงทนถาวรเหมือนกับพลอยที่ไม่ผ่านกระบวนการปรับปรุงคุณภาพใดๆ ทั้งสิ้น พลอยเผาใหม่หากมีการสัมผัสกับน้ำยา หรือ สารเคมีต่างๆ จะทำให้แก้ว ตะกั่วที่เผาผสานไปกับเนื้อพลอย หลุดออกมา เป็นร่อง เห็นหลุมพลอยอย่างชัดเจน เมื่อพลอยเผ่าใหม่ใช้น้ำยาสารเคมี แก้วตะกั่ว เป็นส่วนผสมในการเผา จึงทำให้เกิดเป็นพองจุดเล็กๆ กระจายไปทั่วในเนื้อพลอย  สามารถมองเห็นด้วยตาเปล่าได้ ทำให้พลอยเผาใหม่ไม่ค่อยเป็นที่ยอมรับจากชาวต่างชาติสักเท่าไรถึงแม้จะมีราคาถูกมากก็ตาม

แต่ถึงอย่างไรพลอยเผาใหม่ก็ยังได้รับความนิยมกันอยู่ สำหรับท่านที่มีงบประมาณไม่มากนักแต่อยากจะได้พลอยแท้มาไว้ครอบครอง แต่ก็เป็นที่รู้กันสำหรับร้านที่ทำเครื่องประดับจากพลอยเผ่าใหม่ ว่ากระบวนการชุบตัวเรือนซึ่งมีส่วนประกอบของสารเคมี และกรดต่างๆ มีผลทำให้แก้ว ตะกั่วของพลอยเผาใหม่สามารถหลุดออกมาได้ง่ายๆ เช่นกัน ดังนั้นช่างที่ทำจะต้องมีประสบการณ์ โดยชุบตัวเรือนให้เสร็จก่อน แล้วค่อยนำพลอยเผ่าใหม่มาเข้าตัวเรือนเป็นขั้นตอนสุดท้าย ส่วนผู้ใช้ที่ใช้เครื่องประดับพลอยเผ่าใหม่เมื่อเวลาผ่านไปก็จะทำให้ตัวเรือนเก่าและซีดลงไปตามกาลเวลา จึงจำเป็นต้องนำตัวเรือนกลับไปชุบใหม่ ก่อนมีการชุบตัวเรือนใหม่ก็ต้องแกะพลอยออกก่อน เพื่อเป็นการรักษาพลอยเผ่าใหม่ให้มีอายุการใช้งานและอยู่กับเราไปได้นานๆ

ซึ่งเครื่องประดับพลอยเผาใหม่ส่วนใหญ่จะขึ้นตัวเรือนเป็นแบบหนามเตย เพื่อให้สะดวกต่อการแกะพลอยเข้า-ออก  กรณีที่จำเป็นต้องนำตัวเรือนไปชุบใหม่อยู่ตลอด อ่านมาจนถึงตอนนี้ อาจจะทำให้หลายๆ ท่านคลายความกังวลสงสัย ไปได้ไม่มากก็น้อยนะคับ ก่อนตัดสินใจเลือกซื้อ เลือกหา พลอยเผาใหม่ก็มีหลายๆ ท่านสอบถามกันเข้ามาว่า แล้วถ้าผมไม่รู้เรื่องพลอย ดูพลอยไม่เป็น จะมีวิธีการดูพลอยเผาใหม่แบบง่ายๆไหม เบื้องต้นให้ดูลักษณะนี้คับ

1.  1. เมื่อใช้กล้องส่องขยาย ขนาด 10x  จะพบเห็นเป็นร่องเนื้อพลอย ตั้งแต่ผิวพลอยมีลักษณะเป็นเส้นๆ ซึ่งเป็นการแตกจากผิวพลอยลงไปในเนื้อพลอย สังเกต จะมีพองเป็นจุดๆ ทั่วในเนื้อพลอย และจะพบแนวรอยแตกซึ่งเป็นทางเดินของแก้ว ตะกั่วที่มีการผสานเข้าไปในเนื้อพลอย ระหว่างกระบวนการเผาคับ

2.  2. เมื่อนำเอาแสงไฟส่องเข้าไปในเนื้อพลอย จะพบว่าบริเวณมลทินรอยแตกร้าว ตำหนิภายในบริเวณที่เป็นแผ่นหินของเนื้อพลอย จะมีร่องรอยเกิดเป็นสีฟ้า สีน้ำเงิน หรือเหลือบรุ้งหนักโทนสีน้ำเงิน หรือที่เรียกว่า  "Flash effect" ปรากฏให้เห็นกันในเนื้อพลอยคับ

ถึงแม้ว่าเราจะสามารถดูพลอยได้เองโดยใช้กล้องขยายก็ตาม แต่ถึงอย่างไรก็ต้องอาศัยความเชี่ยวชาญ และชำนาญการที่ได้ผ่านประสบการณ์มาโดยตรง  ดังนั้นผมจึงไม่แนะนำให้ทุกท่านที่ไม่ได้ผ่านประสบการณ์มาโดยตรงใช้วิธีการนี้ ซึ่งจะทำให้ดูผิดพลาดขึ้นได้ง่ายๆ เช่นกัน

วิธีนี้เป็นแค่วิธีการตรวจสอบเบื้องต้นเท่านั้น และยังต้องอาศัยการวิเคราะห์และตรวจสอบ ตำหนิภายในตำแหน่งอื่นๆ ประกอบอีกด้วย เพื่อให้มีความถูกต้อง แม่นยำ ผมขอแนะนำให้ท่านส่งพลอยเข้าตรวจสอบยังสถาบันตรวจสอบอัญมณีต่างๆ ที่น่าเชื่อถือได้ อย่างเช่น "GRS -SwissLab",  "GIT"  และ  "AIGS" เนื่องจากสถาบันเหล่านี้มีผู้เชี่ยวชาญ รวมถึงยังมีเครื่องมือพิเศษอื่นๆ ที่ทันสมัย ในการตรวจสอบอัญมณี โดยเฉพาะเครื่อง  "EDXRF"  ซึ่งให้ผลได้ถูกต้อง แม่นยำ   สรุปหากพลอยเม็ดนั้น เป็นพลอยเผาใหม่ ที่มีการเผาแบบอุดแก้ว ตะกั่วแล้ว  สถาบันตรวจสอบอัญมณี จะมีการลงความเห็นและใช้คำว่า "Lead glass"   ในช่อง "Comment"  ครับ

สุดท้ายแล้ว! ไม่ว่าทุกท่านจะมีความต้องการครอบครอง พลอยดิบหรือพลอยเผาพลอยเผาเก่า หรือ พลอยเผาใหม่ แบบไหนก็แล้วแต่ ขึ้นอยู่กับความชอบความพึงพอใจ จุดประสงค์ในการเลือกซื้อ และที่สำคัญก็ขึ้นอยู่กับงบประมาณของแต่ละท่านด้วย และจากประสบการณ์ส่วนตัวของผมก็ยังคิดว่า ความรู้ก็ยังคู่ควรกับการเลือกซื้อเครื่องประดับอัญมณีอยู่ดี เพื่อให้เราเลือกซื้ออัญมณี อย่างมีความสุข และมีความมั่นใจ ที่สำคัญได้เครื่องประดับอัญมณีอย่างที่เราได้ตั้งใจไว้ อย่าลืมหาความรู้ ก่อนการเลือกซื้อ เลือกหาเครื่องประดับอัญมณีกันด้วย นะคับ…