บทความนี้ผมจะพามารู้จักอัญมณีอีกชนิดหนึ่ง เป็นอัญมณีที่อยู่ในจำพวกพลอยเนื้ออ่อนซึ่งมีหลายหลากสีและสวยงามไม่แพ้อัญมณีชนิดอื่นเลยคับ นั่นก็คือ “ทัวร์มาลีน(TOURMALINE)”
ประวัติ ความเป็นมา และความเชื่อ
"ทัวร์มาลีน(TOURMALINE)"
ทัวร์มาลีน เป็นแร่ที่มีองค์ประกอบทางเคมีที่ซับซ้อน มีเท่าความแข็งตามสเกลของโมส์เท่ากับ 7-7.5 คำว่า “TOURMALINE” มาจากภาษาสิ่งหลว่า “Tourmali” ซึ่งเป็นคำเรียกพลอยที่มาจากประเทศศรีลังกา หรือซีลอน ทัวร์มาลีน พบได้หลายสี สีที่นิยมในท้องตลาดได้แก่ แดง เขียว เขียวแกมฟ้า น้ำเงิน เป็นต้น ทัวร์มาลีน ที่เจียระไน ขนาด 100 กะรัตขึ้นไปหาได้ไม่ยาก เชื่อกันว่าหากมีทัวร์มาลีน ไว้กับตัวจะนำพาความโชคดีมาให้ โดยทั่วไปทัวร์มาลีนนิยมเจียระไนเป็นเหลี่ยมต่าง ๆ เช่น แบบเหลี่ยมผสม เหลี่ยมชั้น หรือเหลี่ยมแฟนซี บางครั้งหาก ทัวร์มาลีน มีรอยแตกมากหรือมีปรากฏการณ์ จะเจียรไนเป็นแบบโค้งมนหลังเบี้ยหรือหลังเต่า
ความเชื่อเกี่ยวกับ ทัวร์มาลีน ผู้คนเชื่อว่าสมบัติทั้งทางไฟฟ้าแม่เหล็กที่มีอยู่ใน ทัวร์มาลีน จะช่วยเพิ่มพลังการผลิตและพลังจิตใจได้ และยังช่วยขจัดความเศร้าโศกเสียใจได้ด้วย นอกจากนี้ทัวร์มาลีน ยังเป็นอัญมณีประจำเดือนเกิด ของผู้ที่เกิดเดือน ตุลาคม อีกด้วย
แหล่งที่พบ "ทัวร์มาลีน"
แหล่ง ทัวร์มาลีน ที่สำคัญได้แก่ บราซิล มาดากัสการ์ โมซัมบิก ไนจีเรีย อัฟกานิสถาน พม่า ศรีลังกา อินเดีย เคนย่า แทนซาเนีย เป็นต้น ในประเทศไทยมีพบที่จังหวัด จันทบุรี เชียงใหม่ และชุมพร
ทัวร์มาลีน จัดเป็นตระกูลพลอย ไม่ใช่เป็นเพียงชื่อพลอยชนิดใดชนิดหนึ่ง มักนิยมเรียกชื่อทัวร์มาลีน ตามสีหรือปรากฏการณ์ต่าง ๆ เช่น ทัวร์มาลีนสีเขียว(Green Tourmaline) ทัวร์มาลีนสีชมพู (Pink Tourmaline) ทัวร์มาลีนสีเหลือง (Yellow Tourmaline) หรือ Canary Toumaline) เป็นต้น
ชื่อทางการค้าที่นิยมเรียก "ทัวร์มาลีน" ในท้องตลาด
รูเบลไลต์ (Rubellite) มีสีตั้งแต่สีชมพูเข้มถึงสีแดง อาจจะมีสีชมพูแกมส้ม แกมม่วงหรือแกมน้ำตาลเข้ามาผสมได้
อินดิโคลไลต์ (Indicolite) มีสีน้ำเงินแกมม่วงถึงสีน้ำเงินแกมเขียว ในบางครั้งอาจจะเรียก อินดิโกไลต์
พาราอิบาทัวร์มาลีน (Paraiba Tourmaline) มีสีเขียวถึงฟ้า และเป็นสีที่เปล่งประกายคล้ายแสงไฟนีออน โดยที่ธาตุให้สีต้องเป็นธาตุทองแดง(Cu) ชื่อพาราอิบาเป็นชื่อเมืองในประเทศบราซิล ซึ่งเป็นที่แรกที่ค้นพบทัวร์มาลีนสีนี้ ในปัจจุบันสามารถพบพาราอิบาในประเทศบราซิล โมซัมบิกและไนจีเรีย
โครมทัวร์มาลีน (Chome Tourmaline) มีสีเขียวสด โดยมีธาตุวาเรเดียม(V) และ/หรือโครเมียม(Cr) เป็นธาตุให้สี
ทัวร์มาลีนหลากสี (Parti-Colored Tourmaline) มีสีตั้งแต่สองสีขึ้นไปในเม็ดเดียว หากมีแค่สองสีในหนึ่งเม็ดนิยมเรียกว่า ทัวร์มาลีนสองสี (Bi-Colored Tourmaline) เช่น ในเม็ดเดียวกันด้านหนึ่งสีเขียว ส่วนอีกด้านสีแดง เป็นต้น
ทัวร์มาลีนสีแตงโม (Watermeon Tourmaline) มีสีแดงถึงสีชมพูอยู่ด้านใน ส่วนด้านนอกเป็นสีเขียว หรือสีเขียวอยู่ด้านใน สีชมพูอยู่ด้านนอก มองดูคล้ายกับแตงโม
ทัวร์มาลีนตาแมว (Cat’s eye Tourmaline) ปกติจะมีสีเขียว สีน้ำเงินและสีชมพูเป็นสีพื้นพร้อมกับแสดงปรากฏการณ์คล้ายตาแมว
ทัวร์มาลีนเปลี่ยนสี (Color Change Tourmaline) เป็น ทัวร์มาลีน ที่แสดงการเปลี่ยนสี เมื่ออยู่ในแสงไปที่ต่างกัน เช่น ในไฟแสงสีขาว daylight จะมีสีเขียว แต่เมื่ออยู่ในไฟแสงสีส้มจากหลอดใส้ จะเป็นเป็นสีชมพู สีส้มแดงหรือแดงแกมส้ม
การเลือกซื้อ "ทัวร์มาลีน"
สีของ ทัวร์มาลีน มีหลากหลายขึ้นอยู่กับความชอบ รสนิยมและแฟชั่น การเลือกซื้อ ทัวร์มาลีน ควรเลือกซื้อสีที่สดไม่มีสีน้ำตาลหรือเทาข้ามาปน ซึ่งจะทำให้เป็น ทัวร์มาลีน ที่มีราคาถูกลด ส่วนพาราอิบาทัวร์มาลีน จำเป็นต้องทราบว่ามีธาตุให้สีเป็นธาตุทองแดงหรือไม่ เนื่องจากมีทัวร์มาลีนบางเม็ดที่มีสีอยู่ในช่วงของสีพาราอิบาทัวร์มาลีนและมีราคาแตกต่างกันมาก ดังนั้นในการซื้อพาราอิบาทัวร์มาลีนควรเลือกซื้อพลอยที่มีการออกใบรับรองว่า มีธาตุให้สีเป็นธาตุทองแดงและมีเฉดสีเขียวแกมฟ้า
โดยทั่วไป ทัวร์มาลีน สีเขียวมักมีเนื้อที่สะอาดปราศจากมลทินหรือมีมลทินอยู่น้อยมาก ส่วนชนิดสีอื่น ๆ มักมีมลทินที่เห็นได้ด้วยตาเปล่า ทัวร์มาลีน โดยมากมักเจียระไนเป็นแบบเหลี่ยมผสม เหลี่ยมชั้น หรือเหลี่ยมแฟนซี เว้นในกรณีที่ทัวร์มาลีนมีสีสวนแต่มีมลทินมากหรือแสดงปรากฏการณ์ตาแมวจะเจียระไนเป็นแบบโค้งมนหลังเบี้ยหรือหลังเต่าส่วน ทัวร์มาลีน ที่มีตั้งแต่สองสีขึ้นไปมักเจียระไนแบบเหลี่ยมชั้น
ปัจจุบัน ทัวร์มาลีน ปรับปรุงคุณภาพได้ โดยการใช้ความร้อนเพื่อทำให้ ทัวร์มาลีน ที่มีสีเข้ม มีสีอ่อนลง พาราอิบาทัวร์มาลีนมักผ่านการปรับปรุงคุณภาพ โดยใช้ความร้อนเช่นกัน ทัวร์มาลีน บางชนิดมีการปรับปรุงโดยการอาบรังสีโดยทำให้ทัวร์มาลีนที่มีสีอ่อนมาก ๆ มีสีเข้มขึ้น ในการตรวจสอบ ทัวร์มาลีน ที่ผ่านการปรับปรุงคุณภาพทั้งสองวิธีนั้นจะไม่สามารถ ทำการตรวจสอบได้ว่าผ่านการปรับปรุงคุณภาพมาหรือไม่ ปัจจุบันยังไม่พบ ทัวร์มาลีนสังเคราะห์ หรือ ทัวร์มาลีนเลียนแบบ ในตลาดการค้าพลอย
การดูแลรักษาและข้อควรระวัง "ทัวร์มาลีน"
ทัวรมาลีน เป็นอัญมณีที่มีความแข็งไม่มากนัก การเก็บรักษาจึงควรเก็บไว้ในถุงผ้าหรือในกล่องเก็บเครื่องประดับ ควรหลีกเลี่ยงในการเก็บรวมกับอัญมณีชิดอื่น เนื่องจากจะทำให้เกิดรอยสึกหรือรอยขูดขีดได้ ห้ามใช้เครื่องทำความสะอาดแบบอัลตราโซนิก และใช้เครื่องฉีดพ่นไอน้ำ(Steamer) ในการทำความสะอาดควรใช้น้ำสบู่อุ่น ๆ และแปรงนุ่มทำความสะอาดแล้วจึงเช็ดด้วยผ้านุ่ม
ควรระมัดระวังในขึ้นตอนการฝัง ชุบและกระบวนการขึ้นตัวเรือน เนื่องจาก ทัวร์มาลีน ได้รับความร้อนอาจจะทำให้สีเปลี่ยนแปลงได้ และหากมีการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างฉับพลันจะทำให้ทัวร์มาลีนมีรอยแตกเกิดขึ้น ดังนั้นหากมีความจำเป็นที่จะต้องซ่อมแซมหรือแก้ไขตัวเรือนที่มีทัวร์มาลีน ควรที่จะนำทัวร์มาลีนออกมาจากตัวเรือนก่อน ระมัดระวังในการสวมใส่เนื่องจากทัวร์มาลีน มักมีรอยแตกภายในและมีความแข็งไม่มาก อาจจะกระแทกแล้วเกิดรอยขูดขีดหรือบิ่นได้
บทความนี้น่าจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อยสำหรับผู้ที่ชื่นชอบอัญมณีประเภทเนื้ออ่อนนี้ ซึ่งมีหลายหลากสีให้เลือกสรรและมีความอัศจรรย์ คือการมีสีมากกว่าสองสีอยู่ในเม็ดเดียว ที่ธรรมชาติได้สร้างไว้ให้โลกชื่นชมความงาม ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน
อย่าลืมติดตาม รู้จริงเรื่องอัญมณี ชนิดอื่น ๆ กับผมได้ใหม่ในบทความหน้านะคับ…
อ่านบทความก่อนหน้า...
รู้จริงเรื่อง แทนซาไนต์(TANZANITE)