รู้จริงเรื่อง แทนซาไนต์(TANZANITE)

จันทบุรีฝนตกมาหลายวัน ตลาดพลอยก็จะดูเงียบเหงาหน่อย แต่วันนี้ฝนหยุดตกอากาศดี พ่อค้าแม่ค้า ในตลาดพลอยกลับมาคึกคักกันอีกครั้ง ก่อนออกไปตลาดพลอย แบ่งเวลาเข้ามาแบ่งปันเรื่องราวของอัญมณีกันอีกหนึ่งชนิด บทความนี้ผมจะพามารู้จักอัญมณีเนื้ออ่อนสีน้ำเงินอีกชนิดหนึ่ง ซึ่งอยู่ในกลุ่มแร่ซอยไซต์อัญมณีชนิดนี้ก็คือ แทนซาไนต์ นั่นเองครับ...

ประวัติ ความเป็นมา ความเชื่อ

"แทนซาไนต์(TANZANITE)"

แทนซาไนต์  เป็นแร่ซอยไซต์(Zoisite) ชนิดหนึ่ง ตามธรรมชาติที่มีสีน้ำเงินแกมม่วง แกมเขียว แกมน้ำตาล เมื่อมองตามแต่ละทิศทางของผลึก พบแทนซาไนต์ครั้งแรก ปี พ.ศ.2510 ในประเทศแทนซาเนีย ขณะนั้นชื่อแทนซาไนต์ยังไม่เป็นที่รู้จักจนกระทั่ง นายเฮนรี แพลต ได้สนับสนุนให้ขายอัญมณีชนิดนี้ออกสู่ตลาดในนาม “แทนซาไนต์” และได้รับความนิยมเพิ่มมากขึ้นจนถึงปัจจุบัน   นอกจากนี้  แทนซาไนต์  ยังได้รับเลือกโดยสมาคมการค้าอัญมณีอเมริกัน และสมาคมผู้ขายเครื่องประดับของอเมริกัน ให้เป็นอัญมณีประจำเดือนเกิดธันวาคม ร่วมกับเทอร์คอยซ์อีกด้วย

 แหล่งที่พบ แทนซาไนต์

แหล่งแทนซาไนต์  ที่สำคัญ คือ  Merelani Hill เมืองอรูซา ประเทศแทนซาเนีย ซึ่งเป็นแหล่งเดียวที่มีการผลิตในเชิงการค้า นอกจากนี้ยังพบแทนซาไนต์ในประเทศเคนย่าอีกด้วย

 ชื่อทางการค้า ที่เรียก "แทนซาไนต์"

ในท้องตลาด

แทนซาไนต์  มีสีน้ำเงินม่วง ม่วงแกมน้ำเงิน มักผ่านการปรับปรุงคุณภาพด้วยความร้อน แทนซาไนต์  เป็นอัญมณีชนิดหนึ่งของกลุ่มแร่ซอยไซต์  นอกจากแทนซาไนต์แล้วซอยไซต์ยังมีสีอื่นอีกเช่น 

ซอยไซต์สีเขียว  มีสีเขียวโปร่งใสถึงโปร่งแสง

ทูไลต์   มาจากชื่อ Thule ซึ่งเป็นชื่อเดิมของประเทศ นอร์เวย์  มีลักษณะโปร่งแสงถึงทึบแสง สีชมพู แดง มีสีไม่เรียบหรือมีรอยสีขาวหรือเทาในเนื้อแร่ อาจจะเรียกว่า Rosaline หรือ Unionite

Ruby in Zoisite   มีลักษณะโปร่งแสงถึงทึบแสง เป็นหินประดับตกแต่งที่มีผลึกแร่ทับทิมเกิดเกาะกลุ่มในแร่ซอยไซต์สีเขียว

 การเลือกซื้อ แทนซาไนต์

สีเป็นสิ่งที่ควรพิจารณาเป็นอันดับแรก ปกติ  แทนซาไนต์  ที่มีคุณภาพดี จะมีสีน้ำเงินแกมม่วงคล้ายไพลิน ซึ่งส่วนมากผ่านการปรับปรุงคุณภาพด้วยความร้อน ยิ่งมีความเข้มของสีมากยิ่งจัดว่ามีคุณภาพดีมาก แทนซาไนต์มักมีความใสสะอาด มองไม่เห็นตำหนิมลทินหรือเห็นได้ยากด้วยตาเปล่า ไม่ควรเลือก  แทนซาไนต์  ที่มองเห็นตำหนิมลทินได้ง่าย การเจียระไนสัดส่วนควรมีความสมมาตร มีเหลี่ยมมุมคมชัดและครบถ้วนทุกหน้า แม้ปัจจุบันยังไม่พบว่ามีการผลิต พลอยแทนซาไนต์สังเคราะห์ ขึ้นมาได้ แต่ในตลาดค้าอัญมณีอาจพบอัญมณีหลายชนิดที่นำมาเลียนแบบแทนซาไนต์ธรรมชาติ ได้แก่ แก้วสังเคราะห์ ฟอร์สเตอไรต์สังเคราะห์ โคราไนต์ ทานาไวต์ อัญมณีเลียนแบบเหล่านี้ สามารถตรวจแยกจาก  แทนซาไนต์  ได้ไม่ยากนักแต่ควรระมัดระวังในการเลือกซื้อกันด้วยนะคับ...

 การดูแลรักษาและข้อควรระวัง

"แทนซาไนต์"

ควรทำความสะอาดด้วยน้ำอุ่นหรือน้ำสบู่อ่อน ๆ และแปรงที่ขนนุ่มหรือเช็ดด้วยผ้าเนื้อนุ่ม ควรหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารเคมีพวก กรดไฮโดรคลอริก หรือ กรดไฮโดรฟลูออริก นอกจากนี้ยังควรระวังเรื่องการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิอย่างรวดเร็ว หลีกเลี่ยงการใส่เครื่องประดับขณะใช้เตาอบหรือล้างมือทันทีในน้ำเย็นจัด เมื่อถอดเครื่องประดับแล้วควรแยกเก็บในถุงผ้าหรือกล่องที่มีผ้าบุ เนื่องจาก  แทนซาไนต์  ไม่สามารถทนต่อการขูดขีดได้ดีเหมือนเพชรหรือคอรันดัม ซึ่งมีความแข็งเพียงแค่ระดับ 6.5-7 ตามสเกลของโมส์  ดังนั้นในการเก็บรักษาจึงควรระมัดระวังและใส่ใจเป็นพิเศษ กันนะคับ

บทความนี้น่าจะเป็นประโยชน์และเป็นอีกตัวเลือกหนึ่ง สำหรับผู้ที่ชื่นชอบอัญมณีสีน้ำเงิน ประเภทซอยไซต์ชนิดนี้ ซึ่งราคาเบากว่าไพลิน เยอะอยู่ครับ  เมื่อเทียบกับน้ำหนัก คุณภาพ

อย่าลืมติดตาม  รู้จริงเรื่องอัญมณี  กับผมได้ใหม่ในบทความหน้านะคับ…

อ่านบทความก่อนหน้า...

รู้จริงเรื่อง โกเมน(Garnet)

รู้จริงเรื่อง สปิเนล(Spinel)